İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi Gezi Raporu – Lider Eğitim

İSLAM BİLİM ve TEKNOLOJİ TARİHİ
MÜZESİ GEZİ RAPORU

Raporu Hazırlayan: Ömer Faruk DOĞAN – Yaşar AYYILDIZ

Yer: Fatih-Sirkeci –İstanbul

Tarih: 25.02.2015

Genel Bilgi

·   Müslümanlar tarih sahnesine çıkışlarının ilk yüzyılında korkusuz, tereddütsüz ve giderilmek tanımayan bir bilme, öğrenme isteği ile diğer kültür dünyalarının bilim mirasını alamaya başladılar.
Dokuzuncu yüzyılın ortalarında hemen hemen her alanda alma ve özümleme
evrelerini geride bırakarak yaratıcılığa geçtiler. Bütün uygarlıklarda olduğu
gibi onlarında kısa ve uzun bir süreden sonra yıpranmaları, aşınmaları,
yaşlanmaları yerlerini bir veya birkaç ardıla bırakmaları kaçınılmazdı. Onlar
bu kaderi miladi 711 yılında İspanya’ya ayak basmakla çizdiler.

·     Eğer bugün İstanbul’da bir İslam Bilim ve Teknoloji Müzesi kurulması mümkün oluyorsa, kurucular, bilimlerin Avrupa’daki kalkınmasıyla alakalı (Rönesans)  gibi asla gerçeğe uymayan bir anlayışın ortaya sürüldüğü 18.yy’dan beri yorulmak bilmeyen yüzlerce Avrupalı oryantalistin, İslam kültür dünyasının insanlığın düşünce tarihinde çok büyük bir yeri olduğunu gösterme yolunda büyük gayretler sarf ettiklerinin şuuru içindedirler.

·     İslam kültür dünyası tarihinde geliştirilen ve icat edilen alet ve cihazların mümkün olduğu kadar rekonstrüksiyonlarını yapma düşüncesi, belki de Wiedemann’ın teşebbüsünün etkisiyle bundan 25 yıl kadar önce Frankfurt Üniversitesi’ne bağlı Arap-İslam bilimleri tarihi enstitüsünde doğdu. Orada kurulan müze, büyük bir ilgi çekme şansına mazhar oldu. Aynı aletlerin benzerlerini kapsayan müzelerin açılması arzuları, Frankfurt Üniversitesi’ne sık sık ulaştı. Doğaldır ki, İstanbul’dan ulaşan arzu çok bakımdan çekici ve tercihe şayan duruyordu. Bu maksatla hazırlanan aletler, 24 Mayıs 2008’de Başbakan tarafından İstanbul’un en güzel yerlerinden birinde tarihi Gülhane Parkı’nda açılmıştır.

İçerik

·     Müze iki kattan oluşmaktadır. Üst katta; müze ile ilgili çeşitli görsellerin izlenebildiği Sinevizyon Salonu, Astronomi, Saat Teknolojisi, Denizcilik, Savaş Teknolojisi ve Tıp Bölümü bulunmaktadır. Alt katta ise, Madenler, Fizik, Matematik-Geometri, Şehircilik ve Mimari, Optik, Kimya ve son olarak da Coğrafya ile ilgili harita ve çeşitli harita çizimlerinin sergilendiği bölüm bulunmaktadır. Sergi salonlarının tamamında, İslam bilim adamlarının ortaya koydukları eserlerin model ve maketleri sergilenmektedir.

·     Müzenin bahçe kısmında ise, üzerinde Halife el-Me’mun’un 9. Yüzyılda yaptırdığı Dünya Haritasının kopyası olan yerküre ile 22 Haziran 2013 tarihinde açılan İbn-i Sina’nın el-Kanun fi’t-Tıbb kitabının ikinci cildinde bahsedilen, tıbbi bitkilerden 26’sının bulunduğu İbn-i Sina Botanik Bahçesi yer almaktadır.

·     Müze teşhir salonlarında, El-İdrisi’nin, Halife el-Me’nun’un haritasını temel alarak çizdiği Dünya Haritasının kopyası, Takiyeddin’in 1559 yılında yaptığı Mekanik Saati, el-Cezeri’nin (1200 yılları) kitabından Fil Saati ve Hacamatı, Ebu Said Es-Siczi’ninPlanetaryum’u, Abdurrahman eş- Sufi’nin gök küresi, Hıdr el-Hucendi’nin Usturlabı, 12. Yüzyılda Abdurrahman el-Hazini tarafından yapılan su ve ağırlık prensibine göre çalışan Dakika Terazisi, İbn-i Sina’nın el-Kanun fi’t Tıp Kitabı gibi, daha birçok önemli bilim adamlarının, İslam Medeniyetinin 9. ve 16. yüzyıllar arasındaki yaratıcılık döneminde gerçekleştirdiği bazı icatların kopyalarının örneklerini görmek mümkündür. Bu kopyaların büyük bir kısmı, Frankfurt’taki Johann Wolfgang Goethe Üniversitesi’ne bağlı Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü tarafından, yazılı kaynaklardaki tarif ve resimlere göre, çok küçük bir kısmı ise günümüze ulaşan eserlerin orijinallerine dayanılarak yaptırılmıştır.

Fizikî Yapı

·     İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi,
Gülhane Parkı içerisinde Saray Sur Duvarına bitişik Has Ahırlar Binası’nda yer almaktadır.

·     3500 m²’yi kapsayan sergi alanı ve toplam 570 adet alet, cihaz kopyaları, maket ve model koleksiyonu ile alanında Türkiye’de ilk, Frankfurt’tan sonra dünyada ikinci örnek teşkil eden müze olması açısından önem arz etmektedir.

Ulaşım

·      Müzemiz Gülhane Parkının içinde olup ulaşımı çok kolaydır.

·     Üsküdar’dan Marmaray veya vapur ile ulaşılabilir

·     Marmaray’ın Sirkeci Durağın ’da inip tranway’a binerek gidebilir.

·     Vapurla gelen ise Eminönü’nden tranvay’a binerek gidebilir.

·     Ayrıca İstanbul’da kime sorsanız Gülhane Parkı’nı size tarif eder. 

Gezi Süresi

·    1 veya 1,5 saat

Giriş Ücreti

·     18 yaş altı ücretsiz

·     Müze kartı geçerlidir.

·     Tam bilet ise 10 TL’dir.

Yapılabilecek Etkinlikler

·     Müzemiz Gülhane Parkı’nda bulunduğu için geziden sonra parkta hoş bir vakit geçirilebilir.

·     Diğer tarihi miraslarımıza yakınlığı hasebiyle onlar gezilebilir.(Topkapı Sarayı, Ayasofya ve Sultanahmet Camii gibi)

Önemli Not

·     Elli yılı aşkın bir süredir, araştırmalar
yaparak hayatını İslam bilim ve teknoloji tarihini tanıtmaya adayan İslam Bilim ve Teknoloji Müzesi’nin kurucusu Prof. Dr. Fuat Sezgin, orijinal kaynaklar üzerinde yaptığı araştırma ve çalışmalarıyla bilim ve medeniyet tarihindeki gelişmelerin birbirinden kopuk olmadığını, aksine bir bütünlük arz ettiği görüşünü taşımaktadır.

·     İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, bir taraftan bilimsel eserlerin estetik ve öğreticiliği, diğer yandan bıraktığı intiba ve kazandırdığı bilgi ile özel bir etkileyici güce sahip olmakla birlikte, geçmişteki İslam dünyasının bilimler tarihindeki süreci de eserleri ve belgeleriyle ortaya koyarak bugüne ve geleceğe ışık tutmaktadır. Ayrıca, bilim tarihi açısından doğu-batı ilim kültürünü birleştiren bir köprü niteliği taşıması bakımından da gelecek kuşaklar için önem teşkil etmektedir

·     İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, salı günleri hariç,  diğer günler (kış dönemi) 09.00- 16.00  (yaz dönemi)  09.00- 18.00 saatleri arasında ziyarete açıktır.

·     Grup olarak gelenler için geldikleri kurumdan bir belge ile gelmeleri gerekmektedir.

·     Rehber verilmemektedir.

·     Gruplar için randevu gerekmektedir.  

·     Tel: 0 (212) 528 80 65  – 0 (212)513 72 14·     Fax: 0 (212) 519 72 24

·     Web: www.ibttm.gov.tr

·      E-mail: bilimveteknolojimuz@kulturturizm.gov.tr